De Vrienden van de Stad Groningen organiseerden een lezing over Virtual Reality als hulpmiddel bij ruimtelijke planning. Wat zijn de effecten van nieuwbouw op de bestaande omgeving? Hoe komt het er uit te zien? Bij zijn welkomstwoord merkte de voorzitter op dat er veel meer mensen dan geogra-fen en planologen denken, moeite hebben met het lezen van kaarten, zelfs van de plattegrond van de eigen woning. Hoe maak je dan plannen in hun leefomgeving inzichtelijk? Zwitsers plaatsen hoge palen op een kavel die de omvang van het bouwplan moeten aangeven. In het algemeen wordt men zich pas bewust van een plan zodra de eerste kraan de kavel op rijdt. De bekende tweedimensionale kaarten schieten vaak tekort in het overbrengen van alle ruimtelijke eigenschappen en identiteit van een plek. Virtual Reality biedt een oplossing door een driedimensionale ervaring te tonen.

Met een illustratie uit 1897 liet Weitkamp zien dat toen al een “VR-bril” op een hometrainer wed gebruikt. Het gebruik van de bril zoals wij die kennen is sinds 2017 geavanceerder geworden, draad-loos en met sensoren. Helaas zijn er mensen die er bijvoorbeeld bij het gebruik in het onderwijs ‘zee-ziek’ van worden. Met steeds meer en betere data, een mengeling van Virtual en Augmented Reality (Mixed Reality) zijn gedetailleerde 3D kaarten te maken. Zie bijvoorbeeld: https://3dbag.nl/en/viewer van de TUDelft. De toepassingen zijn veelzijdig. Denk aan erfgoedbe-houd en -visualisatie, ruimtelijke planvorming en ontwerp, publieke participatie en analyse van een ruimtelijk ontwerp. Het kan helpen bij discussie over schaduw en wind (Grote Markt) en zelfs geluid en geur. Een mooi voorbeeld is de aanpassing van de hoogte van het oorspronkelijke ontwerp van het Werelderfgoed Centrum in Lauwersoog na presentatie van de 3D beelden. Weitkamp liet ons hierna kennismaken met het hier ontwikkelde model ‘Mercator City’. Het is het eerste realistische interactieve model van de Zernike Campus, dat de mogelijkheid biedt om de afmetingen van gebou-wen aan te passen, gebouwen, wegen of bomen en struiken te verplaatsen, te verwijderen of toe te voegen. Hierdoor kun je het effect van bijvoorbeeld hoogbouw visualiseren en ervaren. Je kunt da-tum/dag en tijd invoeren, zodat je schaduw/bezonning op elk gewenst moment kunt tonen. Je krijgt meteen feedback. Bij de analyse van een ruimtelijk ontwerp kun je bijvoorbeeld ingaan op zichtlijnen: wat zie je wel en wat niet bij welk bouwvolume. Met het spelen met dat volume wordt het veel in-zichtelijker hoe het in de praktijk zal uitpakken, illustreerde hij aan de hand van een model voor Helpman.

Een suggestie is om studenten met dit “uitgebreide Zernike-model” op pad te sturen naar bewoners. Het is een model zonder de stedenbouwkundige vraag. Er wordt gewerkt aan de GeoSpatial-VR-Toolset. Een toolset die Geografische Informatie Systemen (GIS) en Virtual Reality integreert, helpt om de relatie tussen objectieve ruimtelijke metingen en subjectieve percepties in samenhang te zien. Tot slot stond Weitkamp stil bij “de Digital Twin”. Je maakt een digitale versie van de werkelijkheid om daar ideeën en plannen in te verwerken. Zo is een 3D pilot gemaakt voor Ten Post, een spel over het Emmaviaduct en een pilot rond de Paddepoelsterbrug.

Voor de toehoorders, waarvan enkele zich de eerste pc op deze faculteit herinnerden en het in de rij staan met ponskaartjes voor de grote computer in het Rekencentrum, was dit een bijzondere blik in de toekomst, die wat deze Faculty of Spatial Sciences betreft morgen al is begonnen.